Luật Thanh niên năm 2020 được thông qua tại Kỳ họp thứ 9 - Quốc hội khóa XIV ngày 16/6/2020 và có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2021 bao gồm 7 chương, 41 điều đã thay thế cho Luật Thanh niên số 53/2005/QH11. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng tạo tiền đề cho sự phát triển của thanh niên, góp phần hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật đối với thanh niên, đáp ứng được yêu cầu trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế.

Cuộc thi trực tuyến Thanh niên với pháp luật được tổ chức năm 2021 đã thu hút đông đảo đoàn viên thanh niên tham gia

Luật Thanh niên năm 2020 không quy định quyền và nghĩa vụ của thanh niên trên các lĩnh vực cơ bản mà quy định thành 1 Điều chung về vai trò, quyền và nghĩa vụ của thanh niên. Luật cũng dành 1 chương quy định trách nhiệm của thanh niên đối với Tổ quốc, Nhà nước, xã hội, gia đình và bản thân; Nguồn lực thực hiện chính sách nhà nước đối với thanh niên, Tháng Thanh niên…Luật có quy định trách nhiệm của cơ quan Nhà nước, tổ chức, cơ sở giáo dục, gia đình nhằm xây dựng thanh niên Việt Nam phát triển toàn diện, giàu lòng yêu nước, có đạo đức, ý thức công dân, sống có lý tưởng; Có học vấn, nghề nghiệp và việc làm; Có văn hóa, sức khỏe, kỹ năng sống và ý chí vươn lên; Xung kích, sáng tạo làm chủ khoa học, công nghệ tiên tiến. Từ đó, hình thành nguồn nhân lực trẻ có chất lượng cao đáp ứng yêu cầu thời kỳ phát triển và hội nhập.  Để khắc phục hạn chế của Luật Thanh niên năm 2005 về việc không quy định cụ thể cơ quan nào giúp Chính phủ thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về thanh niên, Luật năm 2020 quy định Bộ Nội vụ là cơ quan chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện quản lý nhà nước về thanh niên; đồng thời Luật quy định cụ thể trách nhiệm của các bộ, cơ quan ngang bộ, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trong việc thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về thanh niên và vai trò của tổ chức chính trị - xã hội trong việc tổ chức tuyên truyền, triển khai chính sách, pháp luật đối với thanh niên.

Xây dựng nếp sống thượng tôn pháp luật cùng với một hệ thống pháp luật hoàn thiện, thống nhất sẽ giúp cỗ máy nhà nước vận hành trơn tru, từ đó đưa đất nước phát triển. Để xây dựng được nếp sống đó, có vai trò rất lớn của thế hệ trẻ. Đoàn TNCS Hồ Chí Minh là tổ chức chính trị - xã hội của thanh niên Việt Nam, Đoàn có trách nhiệm tham gia, phối hợp với các cơ quan nhà nước có liên quan trong quá trình xây dựng, tuyên truyền vận động đoàn viên, thanh niên thực hiện chính sách, pháp luật của Nhà nước.

Đánh giá công tác tuyên truyền Luật Thanh niên trong thời gian qua,  đồng chí Hà Đức Hải – Phó Bí thư Tỉnh đoàn cho biết: “ nhận thức được việc triển khai Luật Thanh niên là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên, Ban Thường vụ Tỉnh đoàn Yên Bái đã chỉ đạo các cấp bộ Đoàn tổ chức các hoạt động  lồng ghép với chương trình công tác Đoàn và phong trào thanh niên, giúp các bạn đoàn viên thanh niên hiểu rõ hơn những chính sách của Nhà nước với thanh niên với nhiều hình thức phong phú, đa dạng như: Tuyên truyền trực tiếp với nội dung ngắn gọn, dễ hiểu, dễ nhớ, cổ động, diễu hành phát tờ rơi. Các hội thảo, tọa đàm, thi viết, thi sân khấu hóa về pháp luật theo hướng chọn nội dung thiết thực, liên hệ với thực tiễn cuộc sống thu hút đông đảo đoàn viên, thanh niên và nhân dân tham gia. Kết quả là các cấp bộ Đoàn trong tỉnh đã tổ chức được trên 2000 đợt truyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật cho đoàn viên thanh niên từ đó giúp các bạn đoàn viên thanh niên hiểu rõ hơn những quy định pháp luật, đặc biệt là những quy định, chính sách của Nhà nước với thanh niên như chính sách về học tập và nghiên cứu khoa học; lao động, việc làm; khởi nghiệp; bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe; văn hóa, thể dục, thể thao; bảo vệ Tổ quốc,…”.

Để Luật Thanh niên năm 2020 nhanh chóng đi vào cuộc sống cần sự vào cuộc quyết liệt, cụ thể của cả hệ thống chính trị và đặc biệt là lực lượng cán bộ, đoàn viên, thanh niên. Trong đó, việc tuyên truyền, phổ biến sâu rộng Luật Thanh niên đến các bạn trẻ rất quan trọng.  Ban Thường vụ Tỉnh đoàn cần tiếp tục đẩy mạnh triển khai những nhiệm vụ trọng tâm, gồm: Tăng cường hơn nữa công tác tuyên truyền Luật Thanh niên với nhiều hình thức sinh động, hấp dẫn, như thông qua bản tin công tác Đoàn, các bộ công cụ Infographic, mạng xã hội Facebook, Zalo, sân khấu hóa, các hội thi trực tuyến, hội nghị, sinh hoạt chuyên đề… Qua đó, góp phần đưa Luật tới các tầng lớp thanh niên, để thanh niên thấy rõ trách nhiệm của mình trong việc thực hiện Luật Thanh niên; thấy rõ những chính sách, pháp luật của Nhà nước dành cho thanh niên.

Thanh niên là mùa xuân của dân tộc, là tương lai của đất nước, cho nên không chỉ ở Việt Nam mà các quốc gia luôn có các chính sách để thúc đẩy thanh niên phát triển, tu dưỡng, rèn luyện và học tập, có cơ hội cống hiến và lập thân, lập nghiệp. Ngược lại, từ phía mình, thanh niên không chỉ trông chờ vào việc thụ hưởng các chính sách của Nhà nước, sự quan tâm của nhà trường, gia đình và xã hội, mà với sức trẻ, nhiệt huyết và ước mơ của mình, thanh niên cũng có bổn phận và trách nhiệm tham gia tích cực vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc để xứng đáng là chủ nhân tương lai của đất nước.